05 nov Design Principe 10: Kijkgedrag

Deze blog maakt deel uit van de MM Design Principes blogreeks en neemt de elfde plaats in van de 11-delige reeks.
Wil je meer lezen over de Design Principes? Download dan hier de greenpaper!

De aandacht vangen én sturen

Onze ogen volgen een pad dat beïnvloed wordt door verschillende elementen binnen een design. Over het algemeen scannen mensen een pagina via horizontale en verticale bewegingen, waarbij diagonale paden minder gebruikelijk zijn. Maar, zoals met alles in het leven, is elke kijker uniek. Dat betekent dat er geen one-size-fits-all benadering is, maar er zijn wel patronen die ons inzicht geven in algemeen kijkgedrag.

Uit studies blijken er drie design lay-outs te bestaan die ons helpen te bepalen waar we cruciale informatie het beste kunnen plaatsen. Deze inzichten zijn gebaseerd op eye-tracking onderzoek en zijn vooral relevant voor tekst-zware ontwerpen zonder duidelijke hiërarchie. Zodra er een hiërarchie is, verandert het spel en volgen de ogen een nieuw patroon. Dit zijn de drie meest voorkomende patronen:

1. De Gutenberg Diagram
   Dit diagram deelt een design op in vier vlakken, waarbij de ogen starten linksboven en zigzaggend naar rechtsonder bewegen. Het suggereert dat belangrijke informatie het beste past binnen dit pad. Ideaal voor het plaatsen van logo’s linksboven en call-to-action rechtsonder.
2. Een Z-patroon
   Sommige mensen scannen een ontwerp in de vorm van een Z, beginnend linksboven en eindigend rechtsonder. Dit patroon is effectief voor simpele designs met enkele sleutelcomponenten.
3. Een F-patroon
   Veel voorkomend op het web, waar tekst wordt gescand in een F-vorm. De belangrijkste boodschap plaats je dus bovenaan en links, waar deze het eerst gezien wordt.

Maar er komt meer bij kijken dan alleen de kijkpatronen. Dit zijn nog vier trucjes die je kan toepassen om het kijkgedrag van de gebruiker te beïnvloeden:

1. Menselijke gezichten: ons oog wordt aangetrokken tot menselijke gezichten, vooral de ogen. De richting waarin een afgebeeld persoon kijkt, kan effectief de blik van de kijker sturen.
2. Pijlen en symbolen: gebruik duidelijke visuele cues zoals pijlen om de aandacht in een specifieke richting te duwen. Deze zijn vaak effectiever dan tekst.
3. Lijnen: we volgen natuurlijk de lijnen binnen een ontwerp, of ze nu expliciet getekend zijn of deel uitmaken van de structuur. Zorg dat deze lijnen naar je belangrijkste informatie leiden.
4. Incomplete beelden: onze nieuwsgierigheid wint het altijd. Een deels zichtbaar beeld nodigt uit om verder te kijken, een perfecte manier om gebruikers door je content te leiden.

Deze inzichten in kijkgedrag bieden een krachtig instrument voor elke ontwerper. Door bewust gebruik te maken van deze patronen, kun je niet alleen de aandacht van je kijker vangen, maar ook sturen. Onthoud echter dat het introduceren van hiërarchie en focuspunten in je ontwerp uiteindelijk de grootste impact heeft op waar en hoe kijkers hun aandacht richten. Elk Design Principe draagt bij aan dit doel, elk op zijn eigen unieke manier.