01 nov Een strengere auteurswet, wat betekent dat voor jou?
Wat is auteursrecht?
In artikel 1 van de Auteurswet wordt het auteursrecht als volgt omschreven: “Het auteursrecht is het uit sluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld”. Over het algemeen heeft de maker van een werk het auteursrecht. Dat willen zeggen dat diegene het alleenrecht heeft om het werk openbaar te maken of het te verveelvoudigen. Iemand anders mag dit werk dus niet openbaar maken of dupliceren.
In sommige gevallen hebben meerdere mensen een auteursrecht op het werk, bijvoorbeeld wanneer meerdere kunstenaars samenwerken aan één kunstwerk of wanneer een fotograaf een iconisch bouwwerk vastlegt. In het laatste geval kan ook de architect van dat gebouw het auteursrecht hebben. Het bekendste voorbeeld hiervan is de Eiffeltoren. Foto’s die overdag gemaakt zijn, mogen gewoon gepubliceerd worden. Ook voor commerciële doeleinden. Foto’s van een verlichte Eiffeltoren ’s avonds mogen echter niet gepubliceerd worden. De verlichting werd in 1985 aangebracht en wordt gezien als ‘kunstwerk’ op zich en valt dus onder het copyright en foto’s of video’s hiervan mogen niet zomaar worden gepubliceerd.
Wanneer mag ik iets wél gebruiken?
Er zijn gevallen waarbij je beeld of muziek wel kunt gebruiken als eigen content. Zo vervalt zeventig jaar na het overlijden van de auteur vanzelf het auteursrecht. Maar er zijn ook uitzonderingen waar je niet zo lang op hoeft te wachten.
Een van deze uitzonderingen is het citaatrecht. Een foto mag gebruikt worden als citaat in bijvoorbeeld een recensie. Hiervoor hoeft van tevoren geen toestemming te worden gevraagd. Wel moet de naam van de rechthebbende worden vermeld en mag de foto niet zoveel nadruk krijgen dat het een zelfstandig onderdeel wordt, los van de tekst. Ook het formaat moet duidelijk afwijken van het originele werk. De tweede uitzondering is wanneer een werk onder een Creative Commons licentie is gepubliceerd. Creative Commons (afgekort CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van open inhoud. De makers van creatieve werken kunnen kiezen uit verschillende licenties en deze ook combineren met elkaar.
Attribution (Naamsvermelding): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde dat de oorspronkelijke auteur wordt vermeld.
Non-Commercial (Niet-commercieel): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk aanpassen van het werk mag voor niet-commerciële doeleinden.
No derivative works (Geen afgeleide werken): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk is toegestaan, maar niet het veranderen van het werk
Share Alike (Gelijk Delen): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke Creative Commons licentie
Public Domain (Publiek Domein): geeft aan dat het auteursrecht is verlopen en/of iets vrij is van auteursrechten.
De derde een laatste uitzondering is het gebruiksrecht. Deze juridische betekenis van gebruiksrecht is als volgt: het recht om een zaak al dan niet tegen betaling te mogen gebruiken en er de vruchten van te genieten. Huur jij bijvoorbeeld een fotograaf in voor productfoto’s, blijft het auteursrecht van de foto’s bij de fotograaf, maar koop jij een gebruiksrecht in om de betreffende foto’s op een webshop te plaatsen. Ook gekochte stockfoto’s of stockvideo’s worden gerekend onder dit gebruiksrecht.
Maak het lekker zelf!
Hoewel je dus onder bepaalde omstandigheden best gebruik kunt maken van bestaande werken, kun je het beste je eigen content maken voor op sociale media. Maak zelf foto’s en video’s of huur een professional in. Het kopen van stockmateriaal is een goed alternatief maar mist vaak persoonlijkheid. Doe vooral wat bij je past en let goed op eventuele auteursrechten. Dat voorkomt gedoe met toekomstige uploadfilters en eventuele dure rechtszaken.
About The Author
